рецепт бойынша МФ ІХ бойынша ЖРД 4 : 14 = 0,29 мл 1 мл
ЖТД 0,29 мл 3 мл
дозасы аспаған
Жазылымда шүйгіншөп тамыры мен тамырсабақтарының (1:2) сұйық экстракт-концентратын және натрий бромидінің концентрлі ерітіндісін қолданып, дайындауға болады.
Есептеу:
Экстракт-концентрат (1:2) 8 х 2 = 16 мл
Натрий бромидінің 20 %-тік (1:5) ерітіндісінен 3,0 х 5 = 15 мл
Vн2о = 200 – (16 + 15) = 169 мл
Б.П.
Aquae purіfіcatae 169 ml
Solutіonіs Natrіі bromіdі 20 % 15 ml
Adonіsіdі 4 ml
Tіncturae Leonurі 5 ml
Extractі Valerіanae fluіdі standartіsatі (1:2) 16 ml
Vж. = 209 ml
Технологиясы: Бірден босататын құтыға бюреткалық қондырғыдан 169 мл тазартылған суды және 15 мл натрий бромидінің 20 % ерітіндісін өлшеп, оған пипеткамен 4 мл адонизидті, 5 мл сасықшөп тұндырмасын, 16 мл шүйгіншөп экстракт-концентратын, қосып, тығындап араластырады. Босатуға безендіреді.
Тұнбалар мен қайнатпаларды құрғақ экстракт-концентраттарды қолданып дайындау жалпы сұйық дәрілік түрлерді дайындау ережелері бойынша дайындалады.
Rp.: Іnfusі folіorum Dіgіtalіs ex 1,0 - 100 ml
Natrіі bromіdі 2,0
Tіncturae Valerіanae 5 ml
Mіsce. Da. Sіgna. 1 ас қасықтан күніне 2 рет
Vж. = 105 ml
Сығындыны наперстянка жапырағының құрғақ экстракт-концентратын (1:1) қолданып дайындауға болады. Наперстянка құрамында жүрек гликозидтері бар әсер ету бірлігін МФ ХІ басылымына сәйкес 50-66 БӘБ, экстракт-концентрат стандартты.
Экстракт-концентрат 1:1 1,0
Натрий бромидінің 10% (1:10) ерітіндісінен 2,0 х 10 = 20 мл
Vн2о = 100 – 20 = 80 мл
Б.П.
Aquae purіfіcatae 80 ml
Extractі folіorum Dіgіtalіs sіccі standartіsatі (1:1) 1,0
Solutіonіs Natrіі bromіdі 10 % 20 ml
Tіncturae Valerіanae 5 ml
Vж. = 105 ml
Технологиясы: Қосымша ыдысқа 80 мл тазартылған суды өлшеп, онда 1,0 наперстянка жапырағының құрғақ экстракт-концентратын ерітеді, босататын құтыға сүзеді. Оған 20 мл 10% натрий бромиді ерітіндісін және 5 мл шүйгіншөп тұндырмасын қосып, тығындап, безендіреді.
Сонымен сулы сығындыларды экстракт-концентраттармен дайындау ҚР ДСМ 2009 жылғы 19 қарашадағы № 747 «Дәрілік препараттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау ережесін бекіту туралы» және ҚР ДСМ 15.12.2004 ж. N 142 “Дәрілік құралдарды дайындау Ережелері туралы” бұйрытарына сәйкес жүргізіледі, салмақ-көлемдік әдіспен
САБАҚТЫҢ МАЗМҰНЫ
Бастапқы білім деңгейін бақылау
Мақсаты: Студенттердің берілген тақырып бойынша дайындық дәрежесін анықтау.
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗ БЕТІНШЕ ЖҰМЫСЫ
Мақсаты:Экстракт-концентраттармен сулы сірінділерді дайындаудың тиімді тәсілін таңдай білу, сапасын бағалауды үйрену.
Тапсырма 1.Рецептер бойынша есептеулер жүргізу, бақылау паспортын құрастыру, ингредиенттердің физико-химиялық қасиеттерін зерттеу, дәрілік түрдің технологиясын және теориялық дәйектемесін сипаттау. Дәрілік түрлерді дайындау.
1. 20 6 11 8. 12о 3о 5
2. 19 7 5 9. 18о 9о 11
3. 18 3о 9 10. 17 4о 7
4. 17 11 8 11. 16 9 15о
5. 16 13 1о 12. 12 о 13 19о
6. 15 12 17о 13. 15 15о 14о
7. 14 14о 7 14. 16 16о 9о
Ескерту: Есептеулерді дәрілік өсімдік шикізатымен және экстракт-концетраттармен жүргізу керек.. Рецептер “Руководство к лабораторным занятиям по аптечной технологии лекарственных форм” /под ред. Кондратьевой Т.С., М.:Медицина, 1986 оқулығының 142-146 беттерінде.
СтуденттіҢ оҚытушымен бірлескен жҰмысы
Мақсаты: Студент жұмысын коррекциялау.
Студент үшін қиындық тудырған барлық сұрақтарға оқытушы жауап береді. Студеттер көңілін экстракт-концентраттарды пайдаланып сулы сірінділер технологиясының ерекшеліктеріне аударады.
ҚОРЫТЫНДЫ БІЛІМ ДЕҢГЕЙІН БАҚЫЛАУ
Мақсаты:Студенттердіңзерттелген тақырыпты меңгеру деңгейін анықтау.
Тапсырмаларды орындап болған соң, студент хаттаманы оқытушыға тексертеді, орындалған жұмыстар бойынша сұрақтарға және сабақ тақырыбының бақылау сұрақтарына ауызша жауап береді:
1. Сулы сірінді дегеніміз не?
2. Сулы сірінділерді дайындауда қолданылатын экстракт-концентраттар. Технологиясының ерекшеліктері.
3. Сулы сірінділердің сапасын бағалау, босатуға безендіру.
ҰСЫНылаТЫН ӘДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиет:
1. ҚР мемлекеттік фармакопеясы.-Т.1.-Алматы: "Жібек жолы" баспа үйі, 2008-592бет.
2. ҚР мемлекеттік фармакопеясы.-Т.2.-Алматы: "Жібек жолы" баспа үйі, 2009-792бет.
3. Сағындықова Б.А., Анарбаева Р. М. Дәрілердің дәріханалық технологиясы: оқулық. Шымкент, 2008.- 436 бет.
4. Руководство к лабораторным занятиям по аптечной технологии лекарственных форм. Под ред. Кондратьевой Т.С., - М.: Медицина, 1986 г.
5. Государственная фармакопея СССР ХІ издания. В 2-х томах, 1990 г.
6. Государственная фармакопея СССР Х издания, 1968 г.
7. Лекция материалы.
Қосымша:
1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 91 Қаулысы "Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканыѕ айналысы саласындағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы
2. ҚР ДСМ 15.12.04 ж. N 142 “Дәрілік түрлерді дайындау ережесі” бұйрығы.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 16 қаңтардағы № 60 «Дәрілік препараттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау қағидаларын бекіту туралы» Қаулысы
4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1693 Қаулысы «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізу қағидаларын бекіту туралы»
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 114 Қаулысы «Дайындалған дәрілік препараттарға дәріханаішілік бақылау жүргізу қағидаларын бекіту туралы»
6. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1692 Қаулысы «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техниканы таңбалау қағидаларын бекіту және "Дәрілік заттардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламентін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 шілдедегі № 712 қаулысына өзгерістер енгізу туралы»
7. Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
8. Ділбарханов Р.Д., Датхаев У.М., Амантаева М.Е. Жақпа майлар. Алматы. – 2004. – 124 бет.
9. Р.М. Анарбаева. Дәріханалық дәрілік түрлер технологиясы бойынша зертханалық сабақтарға арналған оқу құралы.– Шымкент.– 2013.– 329 б.
10. Практикум по технологии лекарственных форм - Под ред. И.И. Краснюка и Г.В. Михайловой–Москва, Академия – 2006 г.
11. «Практикум по технологии лекарственных форм» под ред. И.И. Краснюка и Г.В. Михайловой. Москва 2007 г. – 432 с.
12. Полный справочник фармацевта – Москва, Эксмо – 2007 г.
13. Сборник нормативных актов МЗ РК– Астана – 2008 г. – 212 с.
14. Приказы и инструктивные письма, нормирующие деятельность аптечных учреждений и фармацевтических предприятий
САБАҚ N 16
Тақырыбы: «Тұнбалар және қайнатпалар», «Микстуралар» тақырыптары бойынша коллоквиум.
Оқу сағат саны:3 сағат.
Сабақтың мақсаты: Студенттердің “Тұнбалар және қайнатпалар”, “Микстуралар” тақырыптары бойынша теориялық білімдерін нығайту.
САБАҚҚА ДАЙЫНДАЛУ СҰРАҚТАРЫ:
а) негізгі білім бойынша:
1. Сабақ тақырыбы бойынша латынша терминология.
2. Стокс, Пуазейль, Фик заңдарының теңдеулері.
3. Өсімдік шикізатының химиялық құрамы және құрылыстық-механикалық қасиеттері.
4. Экстракциялаудың теориялық негіздері, молекулалық және конвективтік диффузия.
5. Фик заңы, Эйнштейн теңдеуі.
6. Клетка биофизикасы, өсімдік клеткасының құрылысы.
7. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 16 қаңтардағы № 60 «Дәрілік препараттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау қағидаларын бекіту туралы» Қаулысы
8. ҚР ДСМ 15.12.04 ж. N 142 “Дәрілік құралдарды дайындау ережесі” бұйрығы.
б)сабақ тақырыбы бойынша:
1. Тұнбалар және қайнатпалар. Анықтамасы. Жіктелуі.
2. Тұнбалар және қайнатпаларды дайындаудың негізінде қандай процестер жатыр.
3. Тұнбалар және қайнатпаларды дайындауда әсер етуші заттардың толық сірінділеуіне әсер ететін факторлар.
4. Тұнбалар және қайнатпаларды дайындау кезінде өсімдік шикізатының майдалану дәрежесі қандай болуы керек.
5. Рецепте көрсетілмесе тұнбалар мен қайнатпалардағы өсімдік шикізатының және сірінді көлемінің қатынасы қандай болуы тиіс.
6. Тұнбалар мен қайнатпаларды дай ындау кезінде болатын шығындар қалай ескеріледі.
7. Тұнбалар және қайнатпаларды дайындаудағы айырмашылықтар.
8. “Жылдам” белгісі бар тұнбалар мен қайнатпаларды дайындаудың ерекшеліктері.
9. Құрамында алкалоидтары бар өсімдік шикізатынан сулы сірінді дайындау.
10. Құрамында иілік заттары, антрагликозидтері бар өсімдік шикізатынан сулы сірінді дайындау.
11. Құрамында эфир майлары бар өсімдік шикізатынан сулы сірінді дайындау.
12. Құрамында жүрек гликозидтері бар өсімдік шикізатынан сулы сірінді дайындау.
13. Сулы сірінділерге дәрілік заттарды енгізу.
14. Мүсәтір-анис тамшыларымен микстуралар дайындаудың ерекшеліктері.
15. Сулы сірінділерді дайындауда дәрілік заттардың концентрлі ерітінділерін несебепті пайдалануға болмайды.
16. Тұнбалар мен қайнатпалардың сақталу мерзімдері.
17. Жалбыз тікен тамырынан, зығыр дәнінен, салеп түйінінен шырыштар дайындау ерекшеліктері.
18. Шығын коэффициенті дегеніміз не?
19. Сулы сірінділерді дайындауда қолданылатын экстракт-концентраттар. Технологиясының ерекшеліктері.
20. Сулы сірінділердің сапасын бағалау.
ҰСЫНылаТЫН ӘДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиет:
1. ҚР мемлекеттік фармакопеясы.-Т.1.-Алматы: "Жібек жолы" баспа үйі, 2008-592бет.
2. ҚР мемлекеттік фармакопеясы.-Т.2.-Алматы: "Жібек жолы" баспа үйі, 2009-792бет.
3. Сағындықова Б.А., Анарбаева Р. М. Дәрілердің дәріханалық технологиясы: оқулық. Шымкент, 2008.- 436 бет.
4. Руководство к лабораторным занятиям по аптечной технологии лекарственных форм. Под ред. Кондратьевой Т.С., - М.: Медицина, 1986 г.
5. Государственная фармакопея СССР ХІ издания. В 2-х томах, 1990 г.
6. Государственная фармакопея СССР Х издания, 1968 г.
7. Лекция материалы.
Қосымша:
1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 91 Қаулысы "Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканыѕ айналысы саласындағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы
2. ҚР ДСМ 15.12.04 ж. N 142 “Дәрілік түрлерді дайындау ережесі” бұйрығы.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 16 қаңтардағы № 60 «Дәрілік препараттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындау қағидаларын бекіту туралы» Қаулысы
4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1693 Қаулысы «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізу қағидаларын бекіту туралы»
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 114 Қаулысы «Дайындалған дәрілік препараттарға дәріханаішілік бақылау жүргізу қағидаларын бекіту туралы»
6. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1692 Қаулысы «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техниканы таңбалау қағидаларын бекіту және "Дәрілік заттардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламентін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 шілдедегі № 712 қаулысына өзгерістер енгізу туралы»
7. Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
8. Р.М. Анарбаева. Дәріханалық дәрілік түрлер технологиясы бойынша зертханалық сабақтарға арналған оқу құралы.– Шымкент.– 2013.– 329 б.
9. Практикум по технологии лекарственных форм - Под ред. И.И. Краснюка и Г.В. Михайловой–Москва, Академия – 2006 г.
10. «Практикум по технологии лекарственных форм» под ред. И.И. Краснюка и Г.В. Михайловой. Москва 2007 г. – 432 с.
11. Полный справочник фармацевта – Москва, Эксмо – 2007 г.
12. Сборник нормативных актов МЗ РК– Астана – 2008 г. – 212 с.
13. Приказы и инструктивные письма, нормирующие деятельность аптечных учреждений и фармацевтических предприятий
|